•Tên khác: hoa hồng hạnh •Tên Trung Quốc : Sho-Yo (hay Shao-Yao)
Tên tiếng Anh : Peony
Tên tiếng Pháp : Pivoine officinale
Tên Latin : Paeonia officinalis
•Tên khoa học : Paeonia lactiflora
Họ : Paeoniaceae
•Thông điệp : Sự xấu hổ; Sự vương giả
Hoa mẫu đơn nằm trong số các cây thuốc được biết đến sớm nhất (cách đây khoảng trên 4000 năm. Peony được đặt theo tên của Paeon, một học trò của Thần Y Asclepius trong thần thoại Hy Lạp. Ông được nữ thần Leto (mẹ của thần Mặt Trời Apollo) mách bảo cách lấy được chiếc rễ thần kỳ mọc trên đỉnh Olympus mà nó có thể xoa dịu được cơn đau của người phụ nữ khi sanh nở. Asclepius trở nên ghen tức với Paeon. Để cứu Paeon thoát chết vì sự phẫn nộ của Asclepius, thần Zeus đã biến Paeon thành một bông hoa mẫu đơn. Người ta tin rằng hoa mẫu đơn ngoài những đặc tình chữa bệnh tuyệt vời, nó còn có năng lực xua tan những linh hồn quỷ, những cơn bão, và còn có thể làm cho con người sống thọ hơn.
Thật khó lý giải tại sao vì sao hoa mẫu đơn mang ý nghĩa của “sự xấu hổ”. Nhưng ở một số nơi người ta tin vào tập quán, thường đeo một vòng cổ kết bằng hạt mẫu đơn, và quan niệm rằng làm như thế sẽ chống lại được những bệnh “đáng xấu hổ”.
Tại Trung quốc, mẫu đơn là loài hoa được liệt vào hàng “quốc sắc thiên hương”, là “chúa của muôn hoa” là biểu tượng của sự vương giả, đặc biệt ở giai đoạn từ thế kỷ thứ 5 đến thế kỷ 13, hoa mẫu đơn luôn là đề tài nổi bật trong thơ họa của xứ sở này. Có câu chuyện về hoa mẫu đơn như sau: Khi Võ Tắc Thiên lên ngôi vua, một hôm, Võ Hậu ngao du vườn thượng uyển, nhìn cỏ cây xác xơ trơ trọi liễu đào ủ rũ điêu tàn, liền làm một bài ngũ ngôn tứ tuyệt khắc ngay cửa vườn:
Lai triều du thượng uyển
Hỏa tốc báo xuân trị
Bách hoa liên dạ phá
Mạc đãi hiểu phong xuỵ
Dịch là :
Bãi triều du thượng uyển
Gấp gấp báo xuân haỵ
Hoa nở hết đêm nay
Đừng chờ môn gió sớm
Linh ứng thay, chỉ trong một đêm trăm hoa đều bừng nở khắp vườn, mùi thơm sực nức nhân gian. Rạng sáng hôm sau, Võ Tắc Thiên thấy vậy rất lấy làm tự mãn cho rằng mình có quyền uy tột đỉnh, cỏ cây hoa lá đều phụng mệnh. Bất giác, ngay lúc đang hứng khởi, Võ Hậu lại nhìn thấy một thân cây khẳng khiu cứng cỏi, không hoa lá, vốn biết mẫu đơn được người đời ca tụng là tuyệt sắc giai nhân. Chút hờn ghen nổi lên, Võ Tắc Thiên giận giữ cho rằng loài hoa này quá kiêu hãnh, bất tuân thượng lệnh, liền ra chiếu đày mẫu đơn xuống tận Giang Nam. Từ đó mà vùng Giang Bắc thiếu vắng mẫu đơn. Vài trăm năm sau (khoảng cuối thế kỷ thứ I), Tống Kỳ đã phóng tác bài Phú Ngọc Lâu Xuân Tứ, tán thán vẻ đẹp và sự khẳng khái của hoa mẫu đơn, thà chịu cảnh phong trần lưu lạc, tự giải phóng cuộc đời, đem hương sắc ban rải ngoài thiên hạ, chớ không chịu khuất phục cúi đầu để hưởng lạc cuộc sống an nhàn ở chốn phồn hoa, không chịu giam mình trong vườn hoa tù hãm của bạo chúa. Sau khi bài thơ được lưu truyền rộng rãi, người Trung Quốc do vừa yêu mến hoa hồng hạnh, vừa phục tài người đề thơ, đã gọi quan Thượng thư Tống Kỳ thành “Thượng thư Hồng Hạnh”.
Đông thành tiệm giác phong quang hảo
Hộc trứu ba văn nghinh khách trạo
Lục dương yên ngoại hiểu hàn khinh
Hồng hạnh chi đầu xuân ý náo
Phù sinh trường hận hoan du thiểu
Khẳng ái thiên kim khinh nhất tiếu
Vị quân trì tửu khuyến tà dương
Thả hướng hoa gian lưu vãn chiếu
Thành đông đẹp ánh xuân đầy
Lăn tăn sóng gợi khách lay nhẹ chèo
Liễu xanh mây khói vờn theo
Đầu cành hạnh nở, như reo xuân về
Thoáng vui để lắm ê chề
Nghìn vàng chẳng tiếc, mà mê nụ cười
Nâng ly khuyên nắng vàng tươi
Vì hoa, lưu chút ánh ngời lên hoa.
Chưa rõ tên người dịch thơ
Hoa mẫu đơn là một trong số các hoa đã được sử dụng lâu nhất trong văn hóa trang trí và là một trong các biểu trưng quốc gia của Trung Quốc. Năm 1903, nhà Thanh tuyên bố rằng mẫu đơn là quốc hoa. Tuy nhiên hiện nay, Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa không có quốc hoa chính thức. Năm 1994, hoa mẫu đơn đã được đề nghị làm quốc hoa sau một cuộc trưng cầu dân ý khắp toàn quốc, nhưng Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc đã thất bại trong việc thông qua sự lựa chọn này. Năm 2003, một quá trình lựa chọn khác cũng đã được bắt đầu, nhưng cho tới năm 2006 thì vẫn chưa có sự chọn lựa nào được đưa ra. Thành phố cổ nổi tiếng Lạc Dương của Trung Quốc có danh tiếng như là trung tâm nuôi trồng các loài mẫu đơn. Trong lịch sử Trung Quốc, mẫu đơn của Lạc Dương luôn được coi là đẹp nhất. Vào tiết cốc vu (khoảng từ 20 tháng tư âm lịch), hoa mẫu đơn bắt đầu nở. Hàng loạt các cuộc triển lãm hoa mẫu đơn cũng được tổ chức ở đây hàng năm.
Tại Nhật Bản, hoa mẫu đơn được du nhập từ Trung Quốc theo dòng đạo Phật, và đã từng được gọi là “ebisugusuri” (y học ngoại quốc). Trong sách hán phương có ghi chép rễ của các loài mẫu đơn được dùng để điều trị chứng co giật. Mẫu đơn còn được gọi là “bông hoa tháng sáu của người Nhật”. Đất nước này cũng cho rằng mẫu đơn là "vua của các loài hoa".
Peony cũng là loài hoa biểu trưng của bang Indiana - Mỹ. Năm 1957, Quốc hội bang Indiana đã thông qua một đạo luật để cho hoa mẫu đơn trở thành hoa biểu trưng của bang. Nó thay thế cho cúc zinnia là loài hoa biểu trưng của bang này từ năm 1931.
No comments:
Post a Comment